NVM 10.06.017 Speeljacht volgens Nicolaas Witsen (1671)

Speeljacht volgens Nicolaas Witsen (1671)

Een speeljacht in de tijd van Witsen was een relatief klein, snel en elegant schip, vooral bedoeld voor recreatie, sport en representatie, niet voor zwaar vrachtvervoer of oorlog.

Kenmerken van het speeljacht volgens Witsen

• Afmetingen: Klein tot middelgroot schip, vaak tussen 12 en 20 meter lang.

• Snelheid: Ontworpen voor snelheid en wendbaarheid. Witsen beschreef speeljachten als snel en licht, geschikt voor snelle vaarten.

• Rompvorm: Slanke, gestroomlijnde romp met een lage waterlijn, waardoor het schip makkelijk door het water snijdt.

• Tuigage: Meestal voorzien van een enkele mast met een groot zeil en fok, soms meer tuigage afhankelijk van het ontwerp.

• Gebruik: Voornamelijk voor plezier en sport, bijvoorbeeld voor jachtpartijen, toertochten of demonstraties.

• Materialen: Licht gebouwd, vaak met aandacht voor goede kwaliteit hout voor snelheid en duurzaamheid.

Context van het speeljacht

Witsen beschreef het speeljacht in een tijd dat zeilen naast transport en handel ook een sociale en recreatieve functie kreeg. De elite gebruikte deze schepen om hun status te tonen en te genieten van de zee en binnenwateren.

Wat maakte Witsens beschrijving bijzonder?

• Hij gaf gedetailleerde schetsen en afmetingen.

• Hij legde uit hoe de balans tussen lengte, breedte en diepgang het gedrag van het schip beïnvloedt.

• Hij besprak de optimale tuigage voor snelheid en zeewaardigheid.

• Hij gaf richtlijnen voor het bouwen van het schip, rekening houdend met verschillende soorten wateren (binnenwater, kustwater).

Waarom interessant?

• Het speeljacht toont de overgang van puur functionele schepen naar meer recreatieve en representatieve vaartuigen.

• Het geeft inzicht in de scheepsbouwkunde van de 17e eeuw en hoe snelheid en elegantie werden nagestreefd.

Specificaties :